Son zamanlarda L karnitin kullanımı gittikçe popüler olmaktadır aynı zamanda ürün çeşitliliğide gitgide armaktadır.Peki nedir bu L karnitin?
L Karnitin Nedir?
L-karnitin, lisin aminoasidinin bir türevidir. İlk kez 1905 yılında etten izole edildiği için latince et anlamına gelen “carnis” sözcüğünden esinlenilerek L-karnitin olarak isimlendirilmiştir.
L karnitin organizmada uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondriye taşınarak okside olmasını sağlar.
İnsanlar ve çok hücreli diğer canlılar vücuttan L-karnitin’i endojen olarak sentezlenebilen bir aminoasittir. Doğal olarak sentezlenen enantiyomer L formudur.
L-Karnitinin Görevi Nedir?
Karnitin, hücrenin enerji üretimi ve iletiminde çok önemli rol oynayan doğal bir bileşenidir. Uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondriye taşınması L-karnitin aracılığıyla olmaktadır. Mitonkondriye taşınan yağlar ATP veya ADP üretmek için okside olurlar yani enerji yakıtı olarak kullanılır. Özellikle kalp kası ve iskelet kasları gibi dokular için gerekli olan enerji üretimini sağlamak üzere yağ asitlerinin mitokondri (bir hücre içi organeli) girişini kolaylaştırır.
En yüksek karnitin doku konsantrasyonu iskelet kasları ve kalp kasında bulunur; kalp kası enerji üretimi için çeşitli substratlar kullanabilmekle birlikte, normalde yağ asitlerini kullanır. Bu nedenle karnitin kalp metabolizmasında çok önemli bir rol oynar, zira yağ asitlerinin oksidasyonu kesinlikle yeterli miktarda maddenin bulunmasına bağlıdır.
Aynı zamanda mitokondri içinde glukoz metabolizmasında pirüvik asitin laktik asite dönüşmesine engel olarak laktik asidoz oluşumunun önlemektedir.
L Karnitinin Sentezi
L karnitin insan organizmasında endojen olarak sentez edilir .L-karnitin vücutta en fazla sentez edildiği yerler karaciğer, böbrek ve beyindir. L-karnitin sentezlendikten sonra kan dolaşımı ile enerji üretimi için bu biyoaktif bileşiğe gereksinim duyan doku ve organlara taşınır . Bu organ ve dokular özellikle kas ve kalp dokularıdır.
L-karnitin’in insanlardaki biyosentezinin düzeyi 0,16 mg/ kg ile 0,48 mg/ kg vücut ağırlığı/ gün arasında değişmektedir. Böylece, 70 kg olan bir insanda günde 11-34 mg L-karnitin sentezlenebilir.
L Karnitini Dışarıdan Nasıl Alırız, L Karnitince Zengin Besinler
L karnitini vücudumuzda endojen olarak sentezleyebildiğimiz gibi dışarıdan gıdalarla da alabiliriz.
Hayvansal gıdalar, bitkisel gıdalara göre daha yüksek l karnitin içeriğine sahiptirler.
Bitkisel kaynaklı; mısır,mantar,buğday kepeği,soya fasulyesi unu,havuç,pirinç,muz
Hayvansal kaynaklı; kanatlı et, balık,yumurta,sığır eti ve kuzu eti L karnitin bakımından zengindir.
Yetişkinler için diyetle alınması gereken günlük karnitin miktarı 150-500 mikromoldür.
L karnitin oral ve enjeksiyon ile uygulanabilir. Oral uygulananlar sıvı veya tablet formundadır.
İlave karnitin uygulamalarında insanlarda 2 ile 6 gr arasında değişen 2-3 kez olmak üzere oral olarak alınır.
3 gr dan yüksek alınan dozların oral yoldan 1 defada alınması karnitin emilimini arttırarak 40 50 dakikada plazma karnitin seviyesini anlamlı şekilde değiştirir.
L karnitin doğal olarak gıdalardan alınan şeklinin biyoyararlanımı L karnitin preparatlarından daha yüksektir.
Karitin yetersizlik durumunun kesin tanısı, serumda, idrarda ya da diğer dokularda serbest karnitin düzeylerinin ölçülmesiyle konulmaktadır. Genellikle çoğu kişi günlük diyetleriyle yeterli miktarda karnitin tüketmektedir.
L karnitinin Sporda Kullanımı
Hafif ve orta yoğunluktaki egzersizlerde enerji gereksinimi serbest yağ asitlerinden sağlanır. Karnitinin yağ asitlerinin oksidasyonunu, dolayısı ile enerjiye dönüşümünü aktive etmesi, egzersiz ve sportif çalışmalarda kullanımını arttırmıştır.
Yapılan çalışmalarda farklı kapasitede yapılan egzersizlerde organizma karnitin düzeylerinin değiştiği, özellikle yoğun egzersizlerde karnitin düzeyinin azalarak laktat seviyelerinin yükseldiği tespit edilmiştir.
Düzenli egzersiz ve L-karnitin ilavelerinin bir arada uygulanması ile organizmanın dayanıklılık ve enerji kullanım kapasitesinin artabileceği, aynı zamanda artan serbest radikal üretiminin de karnitin etkisi ile baskılanabileceği ifade edilmektedir .
Karnitin egzersiz sırasında enerji kaynağı olarak kullanılan yağ asitlerinin kullanımını arttırarak kas glikojen depolarının idareli kullanılmasına yardımcı olur.
Aynı zamanda L karnitin egzersiz sonrasında laktik asit oluşumunu azaltarak toparlanma sürecini hızlandırır ve kaslardaki yorgunluk hissinin azalmasına yardımcı olur.
Yapılan çalışmaların bazılarında ise L karnitinin performansa etkisinin olmadığı belirtilmiştir. Fakat bu etkinin egzersiz yoğunluğu ve diyetin karnitin içeriğinin yetersizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Doğru doz ve ürün için doktorunuza veya eczacınıza danışmalısınız. Eczacınızdan alacağınnız danışmanlık kullandığınız ürünlerden minimum istenmeyen etki ile maksimum fayda sağlamanıza yardımcı olur.
L-karnitin, glukoz kullanımını artırdığı için, insulin veya oral hipoglisemik tedavi alan diyabetik hastalara L-karnitin uygulanması hipoglisemiye yol açabilir
Aşırı doz kullanımda ishal görülebilir
Karnitinin vücuttan atılımı böbreklerden gerçekleştiği için böbrek yetmezliği olan kişiler L karnitin preparatlarını hekim takibi ile kullanmalıdır
Yüksek dozda alınan L karnitin (metabolitlerinin birikmesiyle) kötü vücut kokusuna sebep olabilir
L karniti kullandıktan sora egzersiz yapılırsa yağların kullanımı geçekleştirilebilir.
Kaynakça:
Effect of L-Carnitine on Weight Loss and Body Composition of Rats Fed a Hypocaloric Diet Brandsch C. · Eder K. |
L- CARNİTİNE UYGULAMASININ RATLARDA BAZI HEMATOLOJİK PARAMETRELER ÜZERİNE ETKİSİ Nurten TUNA
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/200932
http://vetjournal.istanbul.edu.tr/fulltexthtml/2012-2/207-218.htm
